مقدمه:
این ادعای ما نیست؛ از امام رضا علیه‌السلام پرسیده شد که بزرگترین فضیلت جدتان امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قرآن چیست؟ حضرت به آیۀ مباهله اشاره کردند و فرمودند:
بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قرآن آیۀ مباهله است؛ آنجا که می‌فرماید: وَ أنفُسَنا وَ أنفُسَکُم (1)
فرمایش امام رضا علیه‌السلام مطابق آیۀ 61 سورۀ آل‌عمران
فهرستی از مطالب پیرامون آیه مباهله :
- آیۀ مباهله؛ بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قرآن
- امام همان پیامبر است!
- جنگ با امام جنگ با پیامبر است!
بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قرآن
فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ
آیۀ مباهله
امام رضا علیه‌السلام فرمودند:
به صراحت قرآن کریم و به عمل رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله و اتفاق مسلمانان، حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام خودِ پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله است.
فرمایش امام رضا علیه‌السلام
نفس به معنای” خود” است و به معنای” جان” نیست! رسول اکرم صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله فرمودند:
نَدعُ أبنَائَنَا وَ أبنَائَکُم و نِسَائَنا وَ نِسَائَکُم وَ أنفُسَنَا وَ أنفُسَکُم
آیۀ مباهله (آل‌عمران/61)
یعنی ما پسرانمان و دخترانمان و خودمان را می‌خوانیم (می‌آوریم)، شما هم پسران و دختران و خودتان را بیاورید!
این فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در آیۀ مباهله، از زبان مبارک امام هشتم امام رضا علیه‌السلام بالاترین و بزرگترین فضیلت از دریای فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قرآن است.
قطعا مراد از “خود” این نیست که دو نفر در یک بدن باشند؛ بلکه مراد این است که این دو نفر در تمام مقامات و فضیلت ها یکسان هستند. سپس امام رضا علیه‌السلام فرمودند:
ای اباصلت! مطلب تمام نشد! آگاه باش همان گونه که رسول الله صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله به اتفاق امت، اشرف خلائق و اشرف انبیاء هستند، امیرالمؤمنین علیه‌السلام هم که نفس و خود پیامبر است، از همه انبیاء و از همه خلائق بالاتر و برتر اند چون در فضائل مساوی با پیامبر هستند.(2)
فرمایش امام رضا علیه‌السلام؛ علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج۳۵ ص۲۵۷ و ج۴۹ ص۱۸۸
در دعای ندبه می‌خوانیم:
أینَ صَدرُ الخَلائِقِ ذُو البِرِّ وَالتَّقْوی
دعای ندبه
کجاست آن بهترینِ مخلوقات
امام همان پیامبر است!
بنابراین تمام فضائل و کرامات و مقاماتی که در پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله وجود دارد قطعا در امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز هست. بنابراین جریان آیۀ مباهله، نشانگر بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام است. با اندک درک و معرفتی می‌توان فهمید وقتی که پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله به شهادت رسیدند، طبعاً مردم باید سراغ خودِ پیامبر که امیرالمؤمنین علیه‌السلام است، بروند؛ نه سراغ دیگران!
در جریانی که امام رضا علیه‌السلام به شهر بصره تشریف فرما شدند، پیش از آمدن حضضرت، مردی به نام ابن عُلوان در عالم خواب دید که مردم در باغی جمع شده‌اند. از علت تجمّع پرسید، به او گفتند: رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله تشریف آورده‌اند! او بسیار تعجب کرد و جلو رفت. می‌بیند رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله روی تختی نشته‌اند و در مقابل ایشان یک طَبَق خرما است.
ابن علوان نسبت به وجود مقدس پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله ابراز علاقه کرده و در محضر ایشان نشست. رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله یک مشت خرما به او دادند. او خرماها را تا هجده خرما شمرد!
وقتی از خواب بیدار شد، وضو گرفت و به طرف باغی که در خواب دیده بود رفت. آنجا دید مردم به یک سو می‌دوند. هنگامی‌که علت را جویا شد به او گفتند: پسر رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله یعنی امام رضا علیه‌السلام به بصره تشریف آورده‌اند! او نیز به دنبال جمعیت رفت و دید که امام رضا علیه‌السلام در همان باغی و بر همان تختی که در عالم خواب دیده بود نشسته‌اند!
در مقابل حضرتش طَبَق‌هایی از خرما بود و حضرت هجده عدد خرما به او دادند. او به حضرت عرض کرد: یابن رسول‌اللّٰه! باز هم مرحمت می‌فرمایید؟ امام رضا علیه‌السلام به او فرمودند: اگر جدم بیشتر از هجده خرما به تو داده بودند، من نیز می‌دادم! (3)
نتیجه اینکه تمام کارهای اهل‌بیت علیهم‌السلام همان فعل رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله است. امام همان پیامبر است و امیرالمؤمنین علیه‌السلام نفس نفیس پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله هستند. بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در قرآن نیز آیۀ مباهله است.
جنگ با امام جنگ با پیامبر است!
آن کسانی که با امام حسین علیه‌السلام جنگیدند، در واقع با پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله جنگیده‌اند! آن‌هایی که امیرالمؤمنین علیه‌السلام را خانه‌نشین کردند، در حقیقت پیامبر را خانه‌نشین کردند. کسانی که امیرالمؤمنین علیه‌السلام را سبّ کردند نیز در حقیقت رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله را سبّ کرده و دشنام دادند! (4)
أبی‌عبدالله جَدَلی نزد امّ‌المومنین امّ سلمه رضوان‌اللّٰه‌علیها آمد. ام سلمه گفت: من شنیده‌ام مردم به رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله دشنام می‌دهند و آن حضرت را سبّ می‌کنند! ابوعبدالله جدلی عرض کرد: پناه می‌برم به خدا! نه اصلا چنین چیزی نیست!
ام سلمه گفت: من خودم از رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله شنیدم که می‌فرمود: سبّ و دشنام علی، سبّ و دشنام من است.
مَن سَبَّ عَلیًّا فَقَد سَبَّنی (5)
علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۳۹ ص۳۱۱ و ۳۱۲
کسانی که درِ خانۀ حضرت زهرا سلام‌اللّٰه‌علیها ریختند و جسارت کردند، در واقع به پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله جسارت کردند و تمام این افراد کافر‌اند. شما یک مسلمان پیدا نمی‌کنید که بگوید: اگر کسی پیامبر را سبّ کند، مسلمان است؛ بلکه همه می‌گویند: چنین شخصی کافر و مرتدّ است!
از این رو مطابق آیۀ مباهله به عنوان بزرگترین فضیلت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، کسی که با امیرالمؤمنین علیه‌السلام بجنگد، از اسلام خارج است و کسی که او را مسلمان بداند نیز بهره‌ای از اسلام نبرده است!
پانوشت:
(1) آل‌عمران/۶۱
(2) علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۳۵ ص۲۵۷ و ج۴۹ ص ۱۸۸
(3) علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۴۹ ص۱۱۹
(4) علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۲۷ ص۲۲۶ و ج۳۶ ص۲۲۸
(5) علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۳۹ ص۳۱۱ و۳۱۲
