در این مقاله با این مطالب بیشتر آشنا می شوید:
- 73 حرف علم
- افاضه و انتقال علم پیامبر به امیرالمومنین
- علم امام مبین
در مطلب قبل بیان شد که آیا پیامبر اکرم و اهل بیت به خاطر ما خلق شده اند؟! و در این مطلب به بحث 72 حرف علم امام مبین یعنی امیرالمومنین که از جانب پیامبر به ایشان افاضه شده است می پردازیم.
لا حَلالَ اِلّا ما اَحَلَّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ هُمْ، وَ لا حَرامَ اِلّا ما حَرَّمَهُ اللَّهُ عَلَیْكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ هُمْ وَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَرَّفَنِى الْحَلالَ وَ الْحَرامَ وَ اَنَا اَفْضَیْتُ بِما عَلَّمَنى رَبّى مِنْ كِتابِهِ وَ حَلالِهِ وَ حَرامِهِ اِلَیْهِ
خداوند تمام حلال و حرام ها را به من شناسانده و افاضه کرده و من تمام کتاب و حلال و حرامی که به من افاضه شده را به امیرالمومنین علیه السلام منتقل کردم.
متن خطبه غدیر
73 حرف علم
علم 73حرف است که بجز 1 حرف که نزد خداست بقیه 72 حرف به رسول خدا و امیرالمومنین صلوات الله علیهما و آلهما داده شده است(1). اما بقیه انبیاء از مقداری از این علوم و حروف بهره مند بودند؛ مثلا حضرت موسی 4 حرف(2)و حضرت عیسی 2 حرف داشت که با آن مرده زنده کرد و مبروص را شفا و کور مادرزاد را بینا کرد و با این همه اعجاز فرمود: قدرت من چنین نیست که بتوانم انسان احمق را شفا بدهم(3).
انبیاء عظام با این سطح علم بودند ولی باز بعضی کوته فکران و بی خردان به ساحت مقدس ایشان بی احترامی کرده و می گویند: حضرت نوح مدیریت نداشت و با آن همه فرصت، تنها 83 نفر جمع کرد!
مَعاشِرَ النّاسِ فَضِّلُوهُ ما مِنْ عِلْمٍ اِلّا وَ قَدْ اَحْصاهُ اللَّهُ فِىَّ وَ كُلُّ عِلْمٍ عُلِّمْتُ فَقَدْ اَحْصَیْتُهُ فى اِمامِ الْمُتَّقینَ وَ ما مِنْ عِلْمٍ اِلّا وَ قَدْ عَلَّمْتُهُ عَلِیّاً وَ هُوَ الْاِمامُ الْمُبینُ الَّذى ذَكَرَهُ اللَّهُ فى سُورَةِ یس: وَ كُلَّ شَىْ ءٍ اَحْصَیْناهُ فى اِمامٍ مُبینٍ
متن خطبه غدیر
ای گروه مردمان! علی را برتری دهید؛ چرا که هیچ علمی نیست الا این که در من جمع شده و من هر علمی که دارم را در امام متقین قرار دادم.
در روایت دیگر رسول خدا صلَّی الله علیه وآله فرمودند: علم ما کان و ما یکون در سینه من است.(4)
افاضه و انتقال علم پیامبر به امیرالمومنین
مراد از تعلیم و احصاء، بحث تعلیم به صورت عادی بشری نیست بلکه معنای تعلیم پیامبر به امیرالمومنین، بحث افاضه است که تمام علم ابتدا به پیامبر اکرم و از ایشان به امیرالمومنین افاضه و منتقل شده است.
در روایت است پیامبر اکرم در واپسین لحظات عمر مبارک خود، 1000باب علم برای امیرالمومنین گشودند که از هر کدام، 1000باب از علوم دیگر گشوده می شد.(5)
در این جا 1000، عدد کثرت است یعنی همه علوم و مراد از آموختن، افاضه و انتقال است؛ نه تعلیم بشری عادی!
در فرازهای بعدی خطابه غدیر هم می خوانیم:
مَعاشِرَ النّاسِ النُّورُ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مَسْلُوكٌ فِىَّ ثُمَّ فى عَلِىّ بْنِ اَبى طالِبٍ ثُمَّ فِى النَّسْلِ مِنْهُ اِلَى الْقائِمِ الْمَهْدِىِ
این نور از حضرت رسول صلّی الله علیه وآله تا حضرت مهدی عجّل الله تعالی فرجه همیشه می تابد.
علم امام مبین
امام مبین یعنی امامی که این قدر علوم کامل و جامع در او جمع است که ذاتاً مقام و منزلتش آشکار است و اگر کسی او را نمی بیند به خاطر حجاب خودش است.
فلاسفه می گویند: امام مبین، لوح محفوظ است که مراد همان حقایقی است که در نزد خداست و در آن تغییر و دگرگونی نیست.
این که در لوح محفوظ حقایق موجودات ثبت است، صحیح است ولی مطابق روایاتی که امیرالمومنین را امام مبین می خواند،(6) مراد این است که علم به آن حقایق ثابته، همه نزد امیرالمومنین سلام الله علیه است که تمام 72 حرف و بخش علم در سینه مبارک ایشان جمع است.
لوح محفوظ خدا جان علیست چرخ را گردش به فرمان علیست
وقتی
آیه کُلَّ شَیءٍ أحصَیناهُ فی إمامٍ مُبینٍ (7) نازل شد، ابوبکر و عمر
پرسیدند: امام مبین کیست؟ آیا تورات و انجیل و قرآن
است؟
رسول خدا فرمودند: نه!
بعداز چندی امیرالمومنین وارد مسجد شدند و پیامبر فرمودند: او امام مبین است که تمام علم در او جمع شده است.(8)
در مقاله بعدی به بحث معنای نصب و مصداق ناصبی می پردازیم که توجه شما را به آن مقاله جلب می کنیم.
پانوشت:
(1)بحارالأنوار ج۴ ص۲۱۰
(2) بحارالأنوار ۱۱ ص۶۸
(3) الإختصاص ص۲۲۱ ، بحارالأنوار ج۶۹ ص۳۲۰
(4) بحارالأنوار ج۲۵ ص۱۷۳
(5) بحارالأنوار ج۲۲ ص۴۶۸
(6) بحارالأنوار ج۲۴ ص۱۵۸ حدیث۲۴
(7) سوره یس آیه 12
(8) بحارالأنوار ج۳۵ ص۴۲۷
