- شرح‌حال بلاذری در انساب الأشراف
- مقتل‌نویسی ابن أبی‌الدنیا
در این درس به معرفی آثار و شرح‌حال بلاذری نویسندۀ کتاب انساب الأشراف و ابن أبی‌الدنیا دربارۀ نوشته‌های آنها در موضوع “مقتل الحسین” علیه‌السلام می‌پردازیم.
شرح‌حال بلاذری در انساب الأشراف
احمد بن یحیی بن جابر بلاذری در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم می‌زیسته. بنابراین او به قرن نخست هجری بسیار نزدیک بوده است. بلاذری یک دوره کتاب به نام انساب الأشراف نوشته و در رابطه با انساب اشخاص برجسته در تاریخ (از حضرت نوح تا شخصیت‌های مطرح در قریش) تحقیق کرده و مطالبی را نقل می‌کند. بلاذری در جلد سوم این کتاب به مقتل الحسین علیه‌السلام و وقایع کربلا می‌پردازد.
بلاذری در این کتاب به منابع خویش نیز اشاره کرده است؛ به عنوان مثال در نقل مطالب خود می‌نویسد:
«”بعض الطالبیين” یا “بعض قریش” یا “عن أبی مخنف” یا “عن ابان بن حکم” یا “عن عمر بن شبه” و “عن هشام کلبی” یا…»
بلاذری در انساب الأشراف و بسیاری از بزرگان مورخین مانند شیخ مفید و ابوالفرج اصفهانی در مقتل‌نویسی مطالبی را از أبی‌مخنف نقل می‌کند که این نشان از اهمیت أبی‌مخنف دارد.
مقتل‌نویسی ابن أبی‌الدنیا
یکی از مقتل‌نویسان قرن سوم، ابن أبی‌الدنیا است. او بسیار پر کار بوده و بسیاری از کتب وی در موضوعات اخلاقی است. ابن أبی‌الدنیا فردی تارک دنیا و در عین بی‌میلی به دنیا در دربار مکتفی عباسی و معتضد عباسی نیز حضور داشته است.
او در کتب خود مطالبی از امیرالمؤمنین علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام و مناقب حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها می‌آورد. او همچنین مطالبی دربارۀ عمر و معاویه نیز دارد. نویسنده در موضوع مقتل الحسین علیه‌السلام نیز مطالبی نوشته که الآن در دسترس ما نیست.
از کتب او تنها چند جلد باقی مانده است که یکی از آنها مقتل امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌باشد. این کتاب به کوشش مرحوم سید عبدالعزیز طباطبایی و با تصحیح ایشان چاپ شده است.
او شاگردانی داشته و گزارش‌هایی در زمینۀ مقتل الحسین علیه‌السلام و تاریخ، از وی نقل شده است.
وی همانند بعضی از تاریخ‌نگاران که قبلا شرح‌حالشان گذشت، نسبت به اهل‌بیت علیهم‌السلام ارادت داشته اما شیعه نبوده. دلیل آن نیز این است که او دو خلیفۀ اول را بر امیرالمؤمنین علیه‌السلام مقدم می‌داشته.
خوانندگان گرامی درباره مقتل‌نویسی بلاذری در انساب الأشراف و مقتل ابن أبی‌الدنیا می‌توانید سوالات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
