تمام کسانی که حق آسمانی امیرالمؤمنین علیه‌السلام را غصب کردند و حضرت فاطمه زهرا سلام‌اللّٰه‌علیها را مورد آزار و اذیت قرار داده و به شهادت رساندند، در روز غدیرخم با حضور پیامبر خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله بیعت کردند تا هرگز پیمان ولایت خود را با علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام نقض نکنند. اما ظلم و ستم را در حق اهل‌بیت پیامبر علیهم‌السلام به کجا رساندند؟
دستور به بیعت همگانی با امیرالمؤمنین علیه‌السلام
اَلا وَ اِنّى عِنْدَ انْقِضاءِ خُطْبَتى اَدْعُوكُمْ اِلى مُصافَقَتى عَلى بَیْعَتِهِ وَ الْاِقْرارِ بِهِ ثُمَّ مُصافَقَتِهِ بَعْدى
آگاه باشید و آماده باشید که من در انتهای خطبه‌ام از شما می‌خواهم که با من بر ولایت علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام و سپس با خود امیرالمؤمنین علیه‌السلام بیعت کنید.
خطابۀ غدیر
تمامی این جمعیت کسانی بودند که رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله را قبول داشتند. اما پیامبر اکرم صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله الان مطلبی را بیان کردند که به دلیل اهمیت فوق‌العادۀ آن، لازم بود دوباره با ایشان پیمان ببندند.
دلیل بیعت مجدد با پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله در روز غدیر؟
اولین مردی که بعد از ظهور اسلام با رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله بیعت کرد امیرالمؤمنین علیه‌السلام بودند.(۱) در میان زنان نیز حضرت خدیجه سلام‌اللّٰه‌علیها اولین بانوی مسلمان بودند که با رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله بر امر نبوت و رسالت ایشان بیعت کردند.(2)
بعد از آن دو بزرگوار، مردم مکه مسلمان شدند. در سال نخست شش نفر از اهالی مکه، در دومین سال دوازده نفر و در سال سوم نیز 72 نفر مسلمان شدند. پس از هجرت آن حضرت به مدینه نیز مردم مدینه ایمان آوردند. ولی تمام این افراد باید در غدیر دوباره با رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله بر امر جانشینی امیرالمؤمنین علیه‌السلام پس از نبی بیعت کرده و با زبان اقرار کنند!
اقرار به زبان این‌گونه بود که رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله جملاتی را می‌فرمودند و مردم نیز باید آن جملات را تکرار می‌کردند.
بیعت بانوان در غدیر
بانوان نیز بیانات پیامبر‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله را می‌شنیدند و ایشان هم باید اقرار می‌کردند.
بیعت بانوان به این شکل بود که رسول‌خدا صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله امر فرمودند تا تشت آبی آوردند و به نقلی یک برکه آبی بود که بانوان دست خود را در آب می‌بردند و امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز دست خود را در طرف دیگر تشت یا برکه قرار دادند و به این نحو بیعت می‌کردند.(3)
کسی حق نقض پیمان ندارد!
آری! رسول اکرم صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله فرمودند: بعد از بیعت با من با خود او نیز بیعت کنید. ایشان در ادامه فرمودند: بدانید که من نیز با خدا پیمان بسته‌ام.
اَلا وَ اِنّى قَدْ بایَعْتُ اللَّهَ وَ عَلِىٌّ قَدْ بایَعَنى وَ اَنَا آخِذُكُمْ بِالْبَیْعَةِ لَهُ عَنِ اللَّهِ – عَزَّوَجَلَّ – اِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَكَ اِنَّما یُبایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ اَیْدیهِمْ فَمَنْ نَكَثَ فَاِنَّما یَنْكُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ اَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتیهِ اَجْراً عَظیماً
بدانید که من با خدا و امیرالمؤمنین علیه‌السلام هم با من بیعت کرده است. اکنون که من از شما می‌خواهم با من و امیرالمؤمنین علیه‌السلام پیمان ببندید، در واقع با خداوند متعال بیعت کرده‌اید. باید بدانید که هر کس پیمان بشکند، زیان پیمان‌شکنی‌اش به خودش برمی‌گردد. اگر کسی به این پیمان وفادار باشد نیز خدای متعال پاداش بزرگی را برای او مهیا خواهد کرد.
پاداش، عظیم و سنگین است؛ چون ولایت، سنگین‌ترین جریان در آفرینش است!
مفاد بیعت در روز غدیر
مَعاشِرَالنّاسِ إِنَّکُمْ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُصافِقُونی بِکَفٍّ واحِدٍ فی وَقْتٍ واحِدٍ و َقَدْ أَمَرَنِی الله عَزَّوَجَلَّ أَنْ آخُذَ مِنْ أَلْسِنَتِکُمُ الْإِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِی أَمیرِالْمُؤْمنینَ وَ لِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الْأَئِمَّةِ مِنّی وَ مِنْهُ …
پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله می‌فرمایند: ای مردم! شما بیشتر از آن هستید که بتوان دست بیعت داد. خداوند نیز به من دستور داده تا به صورت زبانی بر ولایت امیرالمؤمنین و امامان بعد از او از شما اقرار بگیرم.
پس همگی بگویید:
إِنّا سامِعُونَ مُطیعُونَ راضُونَ مُنْقادُونَ لِما بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا وَرَبِّکَ فی أَمْرِ إِمامِنا عَلِی أَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَ مَنْ وُلِدَ مِنْ صُلْبِهِ مِنَ الْأَئِمَّةِ نُبایِعُکَ عَلی ذالِکَ بِقُلوُبِنا وَ أَنْفُسِنا وَ أَلْسِنَتِنا وَأَیْدینا علی ذالِکَ نَحْیی وَ عَلَیْهِ نَموتُ وَ عَلَیْهِ نُبْعَثُ وَ لانُغَیِّرُ وَ لانُبَدِّلُ وَلا نَشُکُّ وَلا نَرْتابُ وَلا نَرْجِعُ عَنِ الْعَهْدِ وَ لا نَنْقُضُ الْمیثاقَ
ما همه شنیدیم و دربارۀ آنچه از جانب خدا در امر امامت امیرالمؤمنین و امامان از نسل او ابلاغ کردی مطیع و راضی و منقاد هستیم. ما با قلب و جان و زبان و دستانمان پیمان می‌بندیم و بر این پیمان زنده‌ایم و می‌میریم و برنمی‌گردیم و تردید نیز نمی‌کنیم.
خطابۀ غدیر
پیمان‌شکنی اصحاب بعد از شهادت پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله
بسی جای تعجب است که اکثر آن اصحابی که در روز غدیر با پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله بیعت کرده بودند پس از شهادت آن حضرت به ایشان و بیعت خود پایبند نبوده و همه چیز را انکار کردند.
چنان که همه می‌دانند اولین کسی که به امیرالمؤمنین علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام خلافت را تبریک گفت و با ایشان بیعت کرد، عمر بن خطاب بود. البته اولین کسی که نقض پیمان کرد نیز خود او بود!
جریان صحیفۀ ملعونه؟!
منافقینی که لباسی با عنوان “اصحاب” پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله بر تن داشتند، بعد از واقعۀ غدیر جمع شدند و بر مطلبی شیطانی توافق کردند. آن‌ها صحیفه‌ای نوشتند و در آن متعهد شدند که تمام تلاش خود را برای دور کردن امر خلافت از امیرالمؤمنین علیه‌السلام به کار گیرند. بر همین اساس بود که نظام سقیفه“را پایه‌گذاری کردند. آن‌ها با برنامه‌ای منسجم و از پیش تعیین شده خلافت را به “ابوبکر” سپردند.
این پیمان‌شکنی نقطۀ شروع ظلم و ستم به اهل‌بیت پیامبر علیهم‌السلام و در پی آن، ظلم و جور به تمام مردم کرۀ زمین بود.
یکی از آن ستم‌های جان‌کاه و جان‌گداز، ” واقعۀ کربلا “بود.
امام صادق در این باره علیه‌السلام فرمودند:
اذا کُتب الکتاب قُتلَ الحسین علیه‌السلام
یعنی همان زمان که آن “صحیفۀ ملعونه” نوشته شد، امام حسین به شهادت رسید.(4)
پانوشت:
(1) علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج۳۸ ص۱۲۷
(2) علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج۳۵ ص۴۴ و ج۳۸ ص۲۱۱و۲۵۷
(3) محمدباقرانصاری، اسرارغدیر، نشر مولود کعبه، ۱۳۷۷، ص۴۱
(4) علامه مجلسی، بحار الانوار، ج24 ص365
