حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها تمام ثروت و اموال خود را به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در راه گسترش اسلام اهدا کرد. این همان معنای درست زهد است. خداوند متعال نیز در قبال آن به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله دستور داد که سرزمین فدک را به یگانه دخترشان یعنی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها اهدا کنند.
مهم‌ترین عناوین این مقاله:
- ثروت و موقعیت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها
- ثروت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها، خاری در چشم مشرکین
- فدک؛ هدیۀ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مالی غصبی در دست اهل‌سقیفه
- حکمت اهدای فدک به حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها
- اعتراض امیرالمؤمنین علیه‌السلام به غصب سرزمین فدک
ثروت و موقعیت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها
حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها ثروت بسیار زیادی داشتند و ازجمله اولین ثروت‌مندان جزیرة العرب محسوب می‌شدند. هنگامی که کاروان تجارتی ایشان از مکه حرکت می‌کرد، بزرگترین کاروان و تسخیرکنندۀ بازار بود.
حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها در کمال زهد و اخلاص این‌چنین ثروتی را خدمت رسول‌خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله تقدیم می‌دارد و حضرت از آن استفاده می‌کنند؛ ولی در عین حال به آن رغبت نداشتند، یعنی در عین بی‌رغبتی، از آن برای گسترش اسلام بهره می‌بردند.
اگر انبوه ثروت حضرت خدیجهسلام‌الله‌علیها در راه گسترش اسلام خرج نمی‌شد، وارث این اموال کسی نبود جز حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها. خداوند متعال نیز در قبال این فداکاری، باغ و سرزمین فدک را به حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها هدیه داد.
ثروت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها خاری در چشم مشرکین
مشرکین می‌گفتند: باید دست پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از ثروت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها کوتاه شود تا اطراف آن حضرت خلوت شود. چراکه هر کس ثروت داشته باشد و بخیل نباشد به خوبی می‌تواند افراد را جذب کند.
حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها نیز ثروت خویش را بی‌دریغ در اختیار پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله قرار دادند و لحظه‌ای هم بر آن حضرت منت نگذاشتند!
[در زمان خودمان بعضی را می‌بینیم که در یک خشت از مسجد عظیمی شریک می شوند و آن را در ذهنشان نگه می دارند و در موقعیتی به زبان می آورند!]
فدک؛ هدیۀ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مالی غصبی در دست اهل‌سقیفه
منافقان بعد از رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله همچون مشرکین فهمیدند که ثروت، یکی از اسباب مهم در پیشبرد اهداف است. مثلا جنگ بدون هزینه نمی‌شود و لشکر نیاز به غذا و شمشیر و اسب دارد!
از همین رو اهل سقیفه محاسبه کردند که اگر این ثروت در اختیار حضرت زهرا و امیرالمؤمنین صلوات‌الله‌علیهما باشد، مردم دور اهل‌بیت علیهم‌السلام جمع می‌شوند. بنابراین سرزمین فدک را گرفتند تا دور ایشان خلوت شود!
حکمت اهدای فدک به حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها
اما حقیقتا چرا پس از نزول آیۀ “وَ آتِ ذا القُربی حَقَّه” (1) پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله سرزمین فدک را به حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها هدیه دادند؟
پاسخ این است که اگر آن ثروت حضرت خدیجه سلام‌الله‌علیها صرف مخارج اسلام و مسلمین نمی‌شد و باقی می‌ماند، به حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، تنها دختر پیامبر و حضرت خدیجه، به ارث می‌رسید!
حال خداوند متعال می‌فرماید: در عوض آن ثروت خدیجه سلام‌الله‌علیها، فدک حق فاطمه سلام‌الله‌علیها است. (2)
اگر مادر حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، این ثروت را خرج اسلام می‌کند، اکنون انصاف این است که این ثروت سرزمین فدک به دست یگانه دختر و وارث ایشان برسد.
اعتراض امیرالمؤمنین علیه‌السلام به غصب سرزمین فدک
امیرالمؤمنین علیه‌السلام طی نامه‌ای که در نهج‌البلاغه آمده، می‌فرمایند:
در زیر این آسمان یک فدک برای ما بود که آن را نیز از ما گرفتند. بعضی نسبت به آن دست‌ودلبازی کرده و گفتند: مال دنیا مهم نیست! بعضی نیز برای آن غضبناک شدند.
سپس حضرت جریان عالم قبر را یادآور می‌شوند که تنگی و تنهایی قبر در پیش است و بعد از مدتی، بدن متلاشی می‌شود و اگر ما می‌گوییم: فدک را گرفتند، فکر نکنید که قبر را فراموش کرده‌ایم!
کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نهج‌البلاغه
بلکه سرزمین فدک، حقی است که خداوند به صاحب آن داد و ما با آن می‌توانستیم توحید را انتشار دهیم؛ ولی شما با گرفتن آن ریشۀ توحید را کندید! (3)
پانوشت:
(1) اسراء/۲۶ – روم/۳۸
(2) انصاری، محمدباقر، اسرار فدک، ص۲۱
(3) علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج۳۳ ص۴۷۴
