در این مقاله با این مطالب آشنا خواهید شد:
- شناخت نویسندۀ کتاب مقتل الحسین علیه‌السلام
- سرفصل‌های مقتل خوارزمی
- مذهب خوارزمی
- اعتبار مقتل خوارزمی
خوارزمی کتابی در موضوع “مقتل الحسین علیه‌السلام” و واقعه کربلا و قیام مختار دارد که به مقتل خوارزمی مشهور است. در این درس به شرح حال خوارزمی، سرفصل‌هایی از کتاب او، مذهب او و اعتبار کتابش خواهیم پرداخت.
آشنایی با نویسنده
نام او موفق بن احمد متوفای 568ق و از علمای اهل‌تسنن است. او کتابی در رابطه با مقتل الحسین علیه‌السلام نوشته که در آن بخشی را به واقعۀ کربلا اختصاص داده است.
وی در نقل‌های تاریخ و مقتل خود در این کتاب، سلسله سند منقولات خود را بیان می‌کند که از این جهت کتاب مقتل او اهمیت ویژه یافته است.
سرفصل‌های مقتل خوارزمی
محتوای این کتاب در سه بخش و ۱۵ فصل، تنظیم شده که شامل مطالب ذیل است:
- ثلث اول کتاب، مناقب اهل‌بیت علیهم‌السلام
- ثلث دوم، مقتل الحسین علیه‌السلام و واقعۀ کربلا
- ثلث سوم، قیام مختار
بخش مقتل الحسین علیه‌السلام و واقعۀ کربلا در این اثر از فصل دهم تا فصل چهاردهم را در بر می‌گیرد. این بخش شامل موضوعات ذیل است:
- فصل دهم، امام حسین علیه‌السلام در مکه
- فصل یازدهم، جریان مقتل سید الشهدا علیه‌السلام در کربلا
- فصل دوازدهم، عقوبت قاتلان امام حسین علیه‌السلام
- فصل سیزدهم، اشعار و مراثی
- فصل چهاردهم، آداب و ثواب زیارت امام حسین علیه‌السلام
مذهب خوارزمی
خوارزمی سنی مذهب بوده اما به گونه‌ای وارد واقعه کربلا و مقتل الحسین علیه‌السلام و فضائل و مناقب اهل بیت علیهم‌السلام شده که مورد توجه علمای شیعه واقع شده و سید بن طاووس در لهوف از او روایت نقل می‌کند.
به جهت نگارش چنین کتابی و چنین نقل‌هایی، برخی از اهل‌تسنن او را شیعه می‌دانند.
ترجمه کتاب مقتل خوارزمی با عنوان “شرح غم حسین علیه‌السلام” توسط مصطفی صادقی ترجمه شده و به چاپ رسیده است.
اعتبار مقتل خوارزمی
خوارزمی در کتاب خود از منابع فراوانی بهره برده است اما این کتاب جزء کتب اولیه ما نبوده و تنها به عنوان یکی از کتب کهن محسوب می‌شود.
نکاتی به جهت تضعیف این کتاب نقل شده است که از دیدگاه ما ضعف نیستند؛ مانند جریان‌های تعجب برانگیز گریستن آسمان و جاری شدن خون از زیر سنگ‌ها و… که این مطالب با توجه به منقولات مقاتل دیگر، پذیرفته شده است.
